Jan Cremer in Museum JAN: woeste kladdoeken van een veelbesproken kunstenaar

Een aandachtstrekker in de breedste zin des woords, dat is schrijver/schilder Jan Cremer. Altijd al geweest. In 1964 ondeugd van de Nederlandse literatuur met de publicatie van zijn debuutroman 'Ik Jan Cremer'. Met het opschrift "de onverbiddelijke bestseller" promootte de nieuwbakken schrijver zichzelf schaamteloos. Hij kreeg gelijk (met wereldwijd zo'n 12 miljoen verkochte exemplaren).
De biografisch schelmenroman boordevol seks, drugs & rock 'n roll met een flinke dosis geweld en grove schuttingtaal, schokte het Hollandse 'kleinburgerlijke klootjesvolk' van de jaren 60. Zij spraken "schande!"
Inmiddels 80 jaar en still going strong.

Het Amstelveense Museum Jan (v/h Museum Jan van der Togt) heropent op 1 juni haar deuren met een nieuwe tentoonstelling. Met een vertraging van tien weken is het imposante schilderwerk van Jan Cremer onder de noemer 'Noordwaarts 2010-2020' te zien. Ik mocht alvast een kijkje nemen en maakte navolgende blogpost. Kijk en lees je mee?

Jan Cremer: 1. 'Cape Cod Seashore', 2014. 2. De anderhalve-meter-routing door Museum JAN. 3. Zaaloverzicht.

Misschien vraag je je af: "Museum JAN, ken ik dat?" Sinds dit jaar heet voormalig Museum Jan van der Togt, kortweg Museum JAN. Twee vliegen in één klap. 'JAN' naar fabrikant, verzamelaar en tevens oprichter Jan van der Togt (1)  en 'JAN' naar Jan Verschoor (2), zelf kunstenaar, adviseur van het eerste uur én directeur tot halverwege 2018. "Jan & Jan, zij stonden aan de wieg van dit museum!", aldus huidig directeur Marieke Uildriks.

Met de naamsverandering (of afkorting) hoopt het kunsthuis op meer bekendheid en dientengevolge ook op meer bezoekers. We helpen het ze hopen. Aan mij zal het niet liggen, want ik rapporteer regelmatig vanuit het, in de oude Amstelveense dorpskern gelegen museum. Zoals ook nu.

JAN & JAN

De groots opgezette, feestelijke vernissage op 12 maart jl. werd op het allerlaatste moment afgeblazen, nog met de hoop en verwachting dat het museum de volgende dag wel "gewoon" voor het publiek zou kunnen openen. Dan zouden 'Noordwaarts 2010-2020' van Jan Cremer en ook 'Pop Art in Print' met werk van Roy Lichtenstein hun première beleven, maar helaas. De covid19-situatie veroorzaakte een vrijwel totale lock down: de deuren moesten stante pede dicht.

Maar nu: in Museum JAN kunnen geïnteresseerden - met een 'anderhalve-meter-regime' - de vertoning alsnog komen bekijken. Wel uitstel, geen afstel én verlengd. En maar goed ook, want de imposante schilderijen van Jan Cremer (alweer een Jan) zijn zeer bezienswaardig.
Vertel...

kunstgangster

Ruwe bolster, blanke pit Jan Cremer (Enschede, 1940). Ook wel 'ondisciplinaire geest', want hij leek overal schijt aan te hebben. Dus vooral ook bekend door zijn provocerend gedrag. Hij kreeg in zijn leven allerlei minder vleiende bijnamen: kunstgangster, -nozem en -vijand, cultuurbarbarist, woest beest, kladschilder. Het zal je maar gezegd worden, maar hijzelf lag er niet wakker van. Integendeel: juist geuzennamen.

Jan Cremer 4. 'Black Sea', 2009. 5. Schaal. 6. 'Wellfleet Cpe Cod', 2014. 7. Detail.

Hij had (heeft?) een "meer dan alledaagse hekel aan anonimiteit" las ik in zijn biografie. Dus lawaaipapegaai van professie. Nooit vies geweest van schaamteloze zelfpromotie. Er komt een beeld naar voren van een rusteloze, rebelse vrije geest - zwerver van nature - die met de nodige bluf heel ver wist te komen.

"ik sodemieter verf op een doek, ik druip, spat, sla, schop..." 

Zijn levensverhaal leest als een avonturenroman met allerhande pikante details. Voordat hij als beeldend kunstenaar en schrijver beroemd werd (en niet alleen in Nederland), had Cremer een keur aan baantjes, onder meer als "reclameschilder, fabrieksarbeider, beroepsmilitair, kermisklant, boerenknecht, nachtportier, figurant en matroos op de wilde vaart."
Dol op vrouwen (hij had altijd affaires, zoals bijvoorbeeld met 'seksbom' Jayne Mansfield) en hij liet zich maar al te graag varen "op de deining die hij zelf had veroorzaakt". Dat bruisende leven van een Twentse volksjongen resulteerde in meerdere romans.
Cremers reislustige vrijheidsdrang voerde hem van geboorteplaats Enschede naar Amsterdam, Parijs, Ibiza (hij woonde er 22 jaar), New York (12 jaar), Cape Cod, zijn 'moederland' Hongarije, Umbrië (daar heeft hij nog steeds een atelier) en tal van onherbergzame plekken in de wereld: Mongolië, Siberië, Groenland. Thuis was overal en nergens.

schilderen is vechten met verf

"I paint, I write, I paint": het schrijven en schilderen bleef hij altijd afwisselen, lees ik in de catalogus. Als schilder bekend geworden met - zoals hij het zelf noemde - 'peinture barbarisme' en dan vaak met een landschappelijk thema. Expressieve doeken (ook op papier), grof geschilderd met dikke lagen zelfgemaakte olieverf, vermengd met jute, zand en andere materialen.
Vrij vroeg in zijn schilderscarrière maakte Cremer felgekleurde tulpenvelden en sommige mensen kennen hem van die nogal clichématige, commerciële en makkelijk te behappen canvassen. In een artikel in de catalogus zegt Ralph Keunig (directeur Museum de Fundatie, Zwolle) het met die kwalificaties niet eens te zijn. Hij noemt het eerder "een meesterzet". "Natuurlijk was het provocatief, maar Cremer bracht er de warmte mee in de Pop Art. Zijn tulpen lijken niet toevallig sterk op harten."

Jan Cremer: 8. en 9. Zaaloverzicht. 10. 'Noordzee', 2012. 11. Foto-serie 'Groenland, Qaanaaq (Thule)', 1971. 

En de laatste tien, twintig jaar zijn het woeste baren. Zeegezichten. In de vertoning 'Noordwaarts 2010-2020' zie je een ruime selectie van recent werk met als thema woelige zeeën en oceanen met vaak donkere luchten die zonder scheidslijn - zonder horizon - in elkaar overlopen. Water en lucht, onbedwingbare elementen. Golven en schuimkoppen, rotspartijen en stranden, zo wild geschilderd dat het haast abstract lijkt. Het zijn heerlijk, spontaan ogende klets, klots, kladderwerken. Druipdoeken van groot formaat. Zoom maar eens in en zie de craquelé, de scheuren, de kraters. Door de grove structuur net maanlandschappen.

In de catalogus een citaat van Jan Cremer: "ik heb altijd naar de zee verlangd. Als kind al. Ik heb gevaren en wilde weten wat er achter de horizon zat. Ik hou het meeste van storm." En dat verbaast mij dan weer niks, met zo'n onstuimig, turbulent leven. Zie de schilderijen als overwinningen op zijn demonen.

klets, klots, kladderwerken

And now, for something completely different...! Want wat heeft de HollanderJan Cremer uitstaande met de Amerikaan Roy Lichtenstein? Niets nada niente. Of het moet zijn dat beiden ongeveer tegelijkertijd - het waren the sixties - in New York aan de weg timmerden én dat de PopArtiest Lichtenstein momenteel óók te zien is in Museum JAN.
Een heel andere tak van sport, die felgekleurde, strip-achtige prints met tekstballonnen in rasterpunten. Roy Lichtenstein (1923-1997) maakte veel zeefdrukken geïnspireerd op andere schilders en gaf daarin commentaar op de kunstgeschiedenis. Overigens zonder die al te serieus te nemen.
Uit de omvangrijke PopArt-collectie van media-ondernemer (en voormalig DJ-coryfee) Lex Harding zie je in Museum JAN (ook) en met de titel 'Pop Art in Print', grafiek uit bijna de gehele carrière van Lichtenstein, van de jaren zestig tot zijn 'Reflection Series' uit de jaren negentig.

Roy Lichtenstein: 1. 'Crying Girl', 1963. 2. Zaaloverzicht. 3. 'Reflections on The Scream', 1990. 4. 'Reflections on Crash', 1990. (allen collectie Lex Harding). 

#backinbusiness 
Wat ben ik blij dat de musea hun deuren weer hebben geopend! Noodgedwongen met meer (tussen)ruimte, maar daarmee ook de mogelijkheid om de lessen van slow art te praktiseren. Tuurkunst op je dooie gemak. En dat kan dus ook in Museum JAN.
Voor alle kunsthuizen geldt dat je vóóraf je komst moet melden (en hoe, dat kan nogal verschillen. Lees daarom eerst de desbetreffende website).

Dus geen spontaan bezoek, maar daar is niets mis mee. Kun je je extra welkom wanen....

-X-

Fijne dag!

Voor de menselijk maat bij 'Cape Cod', 2012: uw razende reporter ter plekke, foto: Sabine Heideveld.

Tekst en alle (iPhone)foto's: @MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl

Bronnen: recensie van Ik Jan Cremer; de catalogus, Wikipedia.

"Veilig samen uit naar het museum!": eenrichtingsverkeer in het anderhalve-meter-museum

“Veilig samen uit naar het museum. (Met je Museumkaart!)”, dat is de boodschap van de Nederlandse Museumvereniging (NMV) bij de heropening van de kunsthuizen op 1 juni aanstaande. Vanaf die datum kunnen | mogen | willen* musea hun deuren weer openen, maar dan wel op een kiertje.
* streep door wat niet van toepassing is.
Natuurlijk zijn ze opgetogen, maar het is ook een beetje eng. Gevalletje koudwatervrees, want het door de brancheorganisatie opgestelde coronaprotocol kent maar liefst 122 punten waaraan de aangesloten musea zich moeten committeren, uiteraard bovenop en in combinatie met de normale veiligheidsregels. En da's niet niks.

1. Dick Ket, Stilleven met hand, 1933, collectie en foto: Museum Arnhem in de tentoonstelling 'Stilleven' in Museum Gouda. 2. 'Breitner vs Israels' in Kunstmuseum Den Haag. 3. 'Juwelen! Schitteren aan het Russische Hof' in de Hermitage Amsterdam. 

Alle musea op één hoop: van het Rijksmuseum in Amsterdam tot het 'Flipje en Streekmuseum' in Tiel; van Museum De Pont in Tilburg tot het Theepottenmuseum in Swartbroek. Om maar even wat te noemen en niks ten nadele. Het ene museum ontving pre-Covid19 dagelijks zo'n 10.000 bezoekers (het Rijks), de ander - ik noem maar wat - 10 tot 50 gasten en dat was dan 'een goeie dag'. 

op één hoop

Enthousiast en daadkrachtig: zowel op de website van het Flipje en Streekmuseum als op die van het Theepottenmuseum verscheen, nét na het groene licht van Premier Rutte, het bericht dat zij open zullen gaan (resp. op 2 en 4 juni) en helemaal volgens de richtlijnen van de beroepsvereniging en dus ook van het RIVM. Wel van tevoren even bellen om een afspraak te maken: een geautomatiseerd reserveringssysteem hebben ze niet en nooit nodig gehad voor die hooguit en pak 'em beet een handjevol geïnteresseerden. Vóór de corona heel goed te managen.
Normaliter kun je er spontaan even binnenwippen en rustig rondkijken. Geen struikelblokken en niemand loopt elkaar in de weg. In ieder geval niet meer dan in de Appie of bij de bouwmarkt. Maar zonder reservering toegang geven mag dus niet meer. Het museumprotocol schrijft nogal dwingend voor dat bezoekers zich vooraf moeten registreren en dat geldt ook voor houders van een museumkaart en andere ledenpassen. En dat is niet de enige oekaze in het door het NMV opgestelde corona-reglement.

eenrichtingsverkeer in het anderhalve-meter-museum

Op basis van een rekensommetje - één persoon of huishouden per 10 m² netto-vloeroppervlak - mag het Rijksmuseum* per uur 300 mensen naar binnen laten (met een maximum van 2.000 per dag). Bij het Haagse Mauritshuis* zijn er drie tijdslots per uur waarbinnen steeds 20 bezoekers kunnen worden toegelaten (met een max van 110 personen tegelijk in het gebouw). Je gaat binnen via de voordeur en je wordt afgeserveerd via de achterdeur.

4. 'Caravaggio-Bernini. Barok in Rome' in het Rijksmuseum Amsterdam. 5. 'Mondo Mendini, De wereld van Alessandro Mendini' in het Groninger Museum. 6. 'Buiten Schilderen' in Museum Gouda. 7. 'The Art of Lace' in het TextielMuseum. 8. 'Aat Veldhoen - Levenskunst' in Museum Kranenburgh. 9. 'Eli Content, So much I gazed on beauty' in het Joods Historisch Museum.

In het Kunstmuseum* (ook) in Den Haag zal "de bezoeker straks kunnen kiezen uit twee vaste routes, die ervoor moeten zorgen dat ondanks het eenrichtingsverkeer het gevoel van dwalen door het gebouw zoals Berlage dat bedoeld heeft, nog steeds overeind blijft", belooft de woordvoerder.

In de Kunsthal Rotterdam openen ze op 1 juni de deuren met een spiksplinternieuwe tentoonstelling en een veelbelovende ook: 'Extra Large': 66 wandtapijten van o.a. Picasso, Le Corbusier en Louise Bourgeois en voor deze vertoning mogen de eerste week zo'n 60 tot 80 personen* per uur naar binnen. Het motto is: eerst even uitproberen en zien hoe het gaat. In Assen kunnen 50 bezoekers per uur terecht in het Drents Museum.
Conclusie? Vanaf 1 juni is er in de Nederlandse musea alle ruimte voor een rondje slow art.

* deze informatie is ontleend aan een artikel in het Dagblad van het Noorden.

crowd controle en in shifts kunstkijken

Veel kleine tot middelgrote musea werken met onbetaalde krachten*. Een op de vijf draait zelfs volledig op vrijwilligers. Soms met anderhalve-man-en-een-paardenkop in vaste dienst (directeur, tevens manager gevulde koeken...) wordt de openstelling vaak gegarandeerd door doorgaans zeer enthousiaste gastpersonen.
En ja, daarvan is de meerderheid gepensioneerd. 65-Plusser. Oei, dat is juist de populatie met een verhoogde kans op het krijgen van heftige verschijnselen van het coronavirus. En dan ligt deze regel voor de hand: "oudere vrijwilligers of vrijwilligers die om een andere reden tot de risicogroep behoren, worden volgens het 'protocol voor heropening musea' ontraden om naar het museum te gaan." Logisch, maar wel een extra uitdaging voor wat betreft de bemensing van die kleine kunsthuizen.

* landelijk werken er zo'n 28.000 vrijwilligers bij musea.

Het Museum: Juist Nu! (niet)

De coronacrisis zet alles op scherp en juist ook weer niet. Want waar doe je goed aan?
Zo komt er ook geen landelijke mediacampagne. Geen wervende Ster-spotjes met "Het Museum: Juist Nu!"

10. Keith Haring in Bozar Brussel (B). 11. Eddy Posthuma de Boer in het Fotomuseum Den Haag. 12. 'In The Picture' in het Van Gogh Museum.

"Probleem" is dat Rutte en De Jonge (in casu Van Dissel van het RIVM) reizen met het openbaar vervoer louter voor de lol nu niet toestaan. De bedoeling is om het aantal reisbewegingen zoveel mogelijk te beperken ten faveure van hen met een cruciaal beroep. Dus liever geen pensionado's en -da's die hun NS-Vrije-Keuzedag verzilveren voor een dagje-uit-in-eigen-land-inclusief-een-museumbezoek (en dan het liefst zo ver mogelijk, want dan heb je het meeste profijt van je 'gratis' treinkaartje). Ja, ik weet hoe het werkt...  

dagje-uit-in-eigen-land-plus-museumbezoek

Niet alleen musea blijken enigszins huiverig te zijn voor heropening; uit onderzoek* is gebleken dat 58% - oftewel 6 op de 10 personen - verwacht een museumbezoek meer dan een maand uit te zullen stellen (tegen 22% die zegt wel direct te komen). Op zich maar goed ook: er is tenslotte minder capaciteit. "Aarzelingen over bezoek aan musea zitten voornamelijk in de mogelijkheid tot het afstand houden van andere bezoekers, het veilig gebruik van toiletten en het aanraken van deurklinken en trapleuningen. (...) In eerste instantie zullen musea dan ook vooral bezoekers uit de eigen omgeving of regio ontvangen", aldus de overkoepelende Museumvereniging.
* uitgevoerd door Hendrik Beerda Brand Consultancy in opdracht van de NMV.

Nog zoiets. Musea hebben heel erg moeten puzzelen met de tentoonstellingsplanning. Het wereldwijde, intermuseale bruikleenverkeer is grootschalig en intensief en een ongekende logistieke operatie. "Als een tentoonstelling verlengd of uitgesteld wordt, moeten alle bruikleengevers daarmee akkoord gaan. En dan moeten de stukken ook maar net beschikbaar zijn in die periode."
Bewonderenswaardig hoe goed de musea daarin zijn geslaagd. Bijna alle lopende exposities zijn verlengd (zoals blijkt uit deze blogpost. De foto's die je hier ziet, zijn van 15 tentoonstellingen waarover ik een verslag schreef - klik op de link - en die stuk voor stuk nog voor langere tijd te zien zullen zijn, ondanks de lock down van 10 weken ).

13. Martin Jarrie in Museum Belvédère. 14. 'HIER. Zwart in Rembrandts tijd' in Museum Het Rembrandthuis. 15. 'Beeldmacht' in het Frans Hals Museum (Hal).

Ben jij ook hongerig om weer een museum te bezoeken? Heb je ook behoefte aan troostrijke kunst en inspiratie? Ik snak en popel!

-X-


Reserveer een kaartje vóóraf, #houafstand en #staysafe!

PS. Artikel 19 van het protocol: "het maken van foto’s of video-opnamen is (voorlopig) niet toegestaan."
Ik ben benieuwd of musea dit voorschrift gaan handhaven?

Het anderhalve-meter-museum: 16. @Museum de Fundatie. 17. Museum De Lakenhal, concept @Resi van der Ploeg. Beide foto's van hun Instagram-account.

Tekst en (iPhone)foto's: @MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl, tenzij anders vermeld (zie foto's). 

Vincent van Gogh en het Van Gogh Museum

"Elk nadeel heb zijn voordeel" wist Cruijff (of was het Van Hanegem...) en die wijsheid is ook van toepassing op de heropening van het Van Gogh Museum. Door de coronacrisis kunnen er vanaf 1 juni gedoseerd, dus mondjesmaat bezoekers worden toegelaten (zoals in alle musea), maar daardoor zal de liefhebber wel alle ruimte hebben voor een rondje slow art door het anders zo kneiterdrukke kunsthuis. Een wrange, maar wel ongekende 'luxe'. Goede reden om juist nu een bezoek te brengen aan het speciaal voor deze getroebleerde, doch geniale schilder opgerichte museum.

Een kunstnotitie vol geinige, doch volstrekt triviale feitjes en weetjes over een van Nederlands' beroemdste kunstenaar en 'zijn' museum.

1. 'Amandelbloesem', Vincent van Gogh, Saint-Rémy-de-Provence, 1890. @ en foto: Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting). 2. 'Mand met sinaasappelen', 1888. 3. 'De Oogst', 1888. 2. en 3. collectie Van Gogh Museum, Amsterdam.

Het zal in 'Rijksmuseum Vincent van Gogh' heel rustig zijn in vergelijking met 2019, want toen deden er maar liefst 2,1 miljoen bezoekers - waarvan 80% uit het buitenland - het museum aan en dat gaat 'em dit jaar dus niet worden. (De reden is triest, maar wel...) een verademing: geen lange rijen voor de deur, geen toeristen en niks niet dringen geblazen.*
En gelijk ook een mogelijkheid om het gebouw eens wat beter te bekijken. Wist je dat Gerrit Rietveld het oorspronkelijke ontwerp maakte? De beroemde (meubel-)ontwerper en architect overleed in 1964 en uiteindelijk werd zijn schetsontwerp op punten aangepast en verder uitgewerkt door zijn compagnons Joan van Dillen en Johan van Tricht. In de loop der jaren werden er in en aan het gebouw wel verschillende wijzigingen aangebracht om de enorme toestroom te kunnen managen.

* Het corona-museum-protocol spreekt van één persoon of 'huishouden' per 10² meter netto-vloeroppervlak.

Op 2 juni 1973 werd het museum door toenmalig Koningin Juliana geopend en daarmee was de deal rond. Een overeenkomst tussen naamgenoot, neef en erfgenaam Vincent Willem van Gogh* (i.c. de Vincent van Gogh Stichting) en de Nederlandse Overheid. De Staat kreeg tegen een vergoeding van 15 miljoen gulden de permanente bruikleen van de grootste collectie ter wereld, bestaande uit 200 schilderijen van Vincent van Gogh en Paul Gauguin, 400 tekeningen en bijna al zijn 902 brieven**.
* en dat was weer de grootvader van de in 2004 vermoorde Theo van Gogh. ** Hier lees je meer over Vincent's boeiende correspondentie.

miskend genie

In amper tien jaar tijd (van 1880 tot zijn overlijden) maakte de kunstenaar circa 850 schilderijen en 1.300 werken op papier. Ik geef het je te doen! Vincent Willem van Gogh (1853-1890) leed aan ingehouden werkwoede - zoals hij het zelf zo mooi noemde, wetende dat hij 'pas' op 27-jarige leeftijd ging doen waar hij later wereldberoemd mee zou worden. Treurig genoeg pas ná zijn dood. Bij leven werd hij wel opgemerkt in de kunstwereld, maar had hij slechts één kleine tentoonstelling en verkocht hij maar twee schilderijen.

4. 'Zelfportret met verbonden oor', 1889. @The Samuel Courtauld Trust, The Courtauld Gallery, Londen. 5. 'Korenveld met patrijs', 1887. 6. 'Vaas met vijftien zonnebloemen', 1889. 7. 'Zelfportret als schilder', 1887-1888.  8. 'Zelfportret (als zenboeddhist)', 1888. 5. t/m 8.: collectie Van Gogh Museum, Amsterdam. 9. Isaac Israels, 'Vrouw en profiel, voor Zonnebloemen van Van Gogh', 1918. Museum de Fundatie, Zwolle.

Het geploeter van een geniale en geïsoleerd werkend kunstschilder met overspannen nerven: al snel na zijn dood nam de interesse voor het leven van Van Gogh toe. Allerlei spookverhalen en complottheorieën deden de ronde over hoe de "loner" had geleefd en hoe hij aan zijn einde was gekomen. Dat afgesneden oor heeft altijd tot de verbeelding gesproken. En had hij zichzelf met een pistool in de borst geschoten (ja) of was hij slachtoffer van een moordaanslag (nee).
In de vaak gedramatiseerde publicaties, biografieën en films die in de loop der jaren verschenen, liepen feiten en fictie nogal eens door elkaar. En met name door die, vaak uit de duim gezogen verhalen werd Van Gogh een wereldwijd icoon.

"vindt maar mooi zooveel je kunt, de meesten vinden niet genoeg mooi." Uit een brief aan broer Theo, januari 1874, brief #17

Zoals zo vaak waren het collega-kunstenaars die als eersten het oeuvre van Vincent van Gogh op waarde schatten en tot inspiratiebron maakten. Goed voorbeeld daarvan is Isaac Israels: hierboven zie je het prachtige 'Vrouw en profiel, voor 'Zonnebloemen van Van Gogh' (uit 1918). Heel letterlijk zijn elementen van Van Gogh gebruikt in een aantal van Israels' eigen kunstwerken. 

Een van de missies van het Amsterdamse Van Gogh Museum is te laten zien 'hoe en waarom' Vincent van Gogh al sinds jaar en dag kunstenaars inspireert: "of het nu gaat om zijn levensloop, onderwerpkeuze, kleurgevoel of penseelstreek. Elk jaar maakt het museum kleine, wisselende presentaties met enkele moderne of hedendaagse kunstwerken."

rijzende ster

Ook het Kröller-Müller Museum op de Hoge Veluwe heeft een flinke collectie Van Gogh-kunstwerken - bijna 90 schilderijen en ruim 180 tekeningen, en dat is te danken aan de schatrijke oprichter en naamgever Helene. Zij was erg onder de indruk van de post-impressionist: "ze herkende zijn worsteling met het geloof en zijn behoefte aan spirituele diepgang." Aangespoord door kunstkenner H.P. Bremmer begon zij in 1908 op grote schaal met het aankopen van werk van Van Gogh, terwijl niemand dat nog deed. En dat viel op, met als gevolg dat Van Goghs waarde in de kunstwereld enorm ging stijgen. 

10. 'Zeegezicht bij Les Saintes-Maries-de-la-Mer', 1988. Van Gogh Museum. 11.  'De zaaier', (foto en) collectie Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting). 12. 'Korenveld achter Saint Paul's ziekenhuis', 1889, Museum Folkwang, Essen (Dld). 13. 'Landweg in de Provence bij nacht', 1890. Kröller Müller Museum. 14. 'Moestuinen op Montmartre', 1887. Stedelijk Museum Amsterdam. 15. 'Postbode Joseph Roulin', 1888. Kröller Müller Museum. 

Steeds vaker werden er tentoonstellingen met het werk van Van Gogh geprogrammeerd. In de twintiger jaren ging de Kröller-Müller-collectie op reis door Duitsland, Zwitserland en België. In 1935 ook on tour in de VS: in New York ontstond een heuse Van Gogh-hype.

De grote verzameling van Ir. Vincent Willem van Gogh lag aanvankelijk op zolder in zijn huis in Laren te verstoffen, totdat ook hij doordrongen raakte van de bijzondere betekenis van de kunst van zijn oom. In 1945 werd er een grote expositie in het Stedelijk Museum Amsterdam gehouden, gevolgd door tientallen vertoningen over de hele wereld, totdat deze schilderijen, tekeningen en brieven - zoals gezegd - in 1973 onderdak vonden in het toen nieuwe Van Gogh Museum.

sleutelhangers, behang, dekbedden, leesbrillen

Na de 2e Wereldoorlog kwam ook de Van Gogh-merchandising op gang. Eerst nog bescheiden: in het Stedelijk werd - na die succesvolle expositie, besloten om reproducties te gaan maken van 34 topstukken. Voor de productie daarvan werd zelfs een speciale afdeling opgericht (die ook schilderijen en tekeningen van andere kunstenaars op posters ging afdrukken en dat tot 1993, toen het Van Gogh Museum dus al 20 jaar in bedrijf was).

Dat commercieel exploiteren van de populariteit van Van Gogh bleek een hele lucratieve handel en dat is een understatement. De hebbedingen zijn niet aan te dragen! Vincent is de meest gereproduceerde artiest ter wereld, met een eindeloze hoeveelheid aan producten. You name it of het is er. In elke museumwinkel ter wereld en kijk voor de lol maar eens in de webshop van zijn eigen museum.
Zeer recent nog ging het kunsthuis een samenwerking aan met Daily Paper, een hip streetstyle kledingmerk dat ook onder "jongvolwassenen met migratieroots" erg populair is. Een nieuwe doelgroep.

Van Gogh leent uit

En nu kan iedereen een "Van Gogh" aan de muur hebben hangen.
"In aanloop naar de dag dat het Van Gogh Museum zijn deuren weer kan openen voor het publiek leent het museum bijna echte schilderijen van Vincent van Gogh uit aan fans en bezoekers", aldus het museum. "Ken jij iemand die een bíjna echte Van Gogh boven de bank verdient? Nomineer hem of haar hier en maak diegene blij met een Van Gogh in huis." 
Leuke geste? Mwah...? Het is niet 'hebben en houwen': de uitverkorene krijgt de - oké, wel knappe - reproductie slechts twee weken te leen. Een beetje zuunig....

16. 4 krijttekeningen. Van Gogh Museum. 17. 2e voorstudie 'De Aardappeleters' uit 1885. Kröller Müller Museum. 18. 'De slaapkamer', Arles, 1888. Collectie en foto: Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting). 19. 'Besneeuwd landschap met Arles in de achtergrond', 1888. Van Gogh Museum. 

Afgelopen maandag 11 mei bezocht minister Van Engelshoven (OC&W) het Van Gogh Museum. "Het werkbezoek stond in het teken van de gevolgen die de coronacrisis heeft voor musea en de maatregelen die getroffen worden om de collecties op een veilige manier te kunnen tonen aan het publiek", aldus het persbericht.

Ik kan het niet nalaten: Beste mevrouw van Engelshoven, die 300 miljoen voor de cultuursector is een fooi; een lachertje.
Een grimlach wel te verstaan....


-X-


De **** (4-sterren) tentoonstelling 'In the Picture', waarover ik deze blogpost schreef, is verlengd tot 30 augustus. Het museum verwacht de digitale ticketverkoop vanaf maandag 25 mei te herstarten voor de eerste bezoeken in juni.

#staysafe en #reisnietindespits als het niet nodig is....

Van Gogh merchandise.

Tekst en (iPhone)foto's: @miriamvandermeer | www.agreylady.nl, tenzij anders vermeld: zie foto's.
Bronnen: Van Gogh Museum; 'Vincent uit de doeken', uitgave bij een expo in het Noordbrabants Museum; Wikipedia.