Fashion Statements in het Amsterdam Museum: van hoepelrok tot street wear

Wat wil jij uitdragen? Ben je een gedurfd type of hou je je liever op de vlakte? Ik heb het over je kleding, hé. Kies jij dan voor een krachtig fashion statement'* of loop je liever in onopvallend en gedekt? Ben jij een grijze muis of juist een paradijsvogel? Casual of überchique? Confectie of (haute) couture?
* kleding die je draagt ​​om aandacht te trekken en andere mensen te laten zien wie je bent.

In 'Fashion Statements, Mode en identiteit, toen en nu' in het Amsterdam Museum zetten zes succesvolle hedendaagse designers hun creaties naast én tegenover 75 kostuums en schoenen uit de achttiende en negentiende eeuw. Alle zes reflecteren zij op die historische collectie met een eigen thema. "Het is een dialoog tussen het heden en verleden; een uitwisseling van statements."

Loop je met me mee langs baljurken en huisjaponnen, korsetten, (gala)kostuums en crinolines, sneakers, muiltjes, street wear en (nog meer) high fashion?

1. het campagne-beeld van de tentoonstelling ©AmsterdamMuseum. 2. Bas Kosters, (twee van de drie) 'Slashed Fabrics three piece with dog on wheels: Collectie Permanent State of Confusion, 2015. 3. Vraaggesprek tijdens de perspreview. Op de foto drie van de zes deelnemers, vlnr Karim Adduchi, Bas Kosters en Ninamounah, met (uiterst rechts) gastcurator Marian Duff.

In het oorspronkelijk uit de Middeleeuwen stammende, voormalige Burgerweeshuis, ingeklemd tussen de Kalverstraat en de Nieuwezijds Voorburgwal zie je een baljurk uit 1895 gemaakt van fluweel en struisvogelveren met een onwaarschijnlijk smalle wespentaille. De omvang op buikhoogte van deze deftige baljurk - ooit gedragen door Marie van Someren Brand-Zoethout, echtgenote van de eerste conservator van het Stedelijk Museum - is slechts 54 centimeter. En ter vergelijk: na meting op mijn eigen lijf op navel-hoogte, blijk ik bijna dubbel zoveel centimeters te meten, terwijl mijn BMI dik (...) in orde is. (Okay, een beetje buikvet, dat wel...).

shape your body

Ook interessant: een zwangerschapskorset, ergens te dateren tussen 1890-1910 (en dat is nog maar ruim 100 jaar geleden!). Dit martel-werktuig (mijn woorden) - want al die keurslijven werden onmenselijk strak aangetrokken, met bovenstaand effect -  is te zien in dát deel van de expositie dat de toepasselijke naam 'Shape your body' mee kreeg.
Het thema hier is het (ver)vormen van het lichaam, want het vrouwelijk lichaam is - zoals gezegd - door de eeuwen heen in de meest onnatuurlijke vormen geforceerd. "Met hulpstukken als paniers, crinolines, onderrokken en korsetten werd het silhouet van de vrouw aangepast aan het op dat moment heersende vrouwbeeld", aldus de zaaltekst. Hier staan een aantal korsetten en (crinoline-) onderrokken opgesteld (dat zijn van die kooivormige, hoepelrok-constructies), die gecombineerd worden met drie ontwerpen van de jonge Ninamounah.

weg met het keurslijf

De in 2017 aan de Gerrit Rietveld Academie afgestudeerde Nederlandse ontwerper reflecteert op die vervormingen met haar "collecties met thema's zoals seks en fetsjisme, die schuren tegen de grens van wat wij comfortabel vinden", aldus de glossy Elle.
Ninamounah toont de lichaamsvormen die de maatschappij heeft onderdrukt. "Het lichaam is (lijkt) nooit goed genoeg." In de tentoonstelling zie je uit haar meest recente collectie: 'Evolve around me', drie ensembles van haar hand. En kijk bij één van die - schijnbaar heel draagbare 'mantelpakken' ook eens naar de achterkant. Die blijkt dan toch minder draagbaar dan op het eerste gezicht lijkt.

 

1. De baljurk van Marie van Someren Brand-Zoethout met wespentaille.  2. en 3. 'Shape your body': korsetten en hoepel-onderrokken én de ensembles van Ninamounah met ondeugend detail.  4. Een onderonsje: Bas Kosters, Tatyana van Walsem en museumdirecteur Judikje Kiers. 5. Allerlei japonnen in 'More is More' en 6. De moderne creaties van Marga Weimans.

Je bent wat je draagt en what you see is what you get. Kleding helpt om uiting te geven aan jouw identiteit. Wat je draagt kan je stemming beïnvloeden én het zegt iets over de manier waarop je naar de wereld kijkt. Maar naast de persoonlijke keuzes die je maakt met je outfit, is kleding ook onderdeel van een bredere boodschap.

"Het weerspiegelt de modetrends, die weer te maken hebben met sociale, culturele en politieke ontwikkelingen. Elke tijd heeft immers zijn eigen silhouet. Slank in de Empire (tot het begin van de 19de eeuw), in de Biedermeier (1815-1848) waren een laag decolleté, een hoge taille en pofmouwen heel erg modisch en daarna moest het vooral 'More is more': ronde of brede hoepel-rokken, rond 1860 op z'n hoogtepunt. Soms zelfs zo breed dat de dame in kwestie alleen zijdelings door de deur kon. Dergelijke jurken werden (worden) 'robe à la française' genoemd.

het op je heupen hebben...

De soms excentrieke stijl van ontwerper Marga Weimans sluit goed aan bij de betekenis van het silhouet in de mode: met haar designs onderzoekt ze het begrip 'volume'. In de expo staan drie jurken uit haar 'Debut'-collectie te pronken, waaronder een 'kamervullende'. Deze is gemaakt van allerlei materialen uit de bouwmarkt en die - net als de historische robes - in vorm wordt gehouden door een koepelconstructie van metaal. "Met de pracht van haar jurken spreekt Weimans ook kritiek uit op de geschiedenis van de slavernij, die met textiel en daardoor ook met mode (denk aan de katoenpluk op de plantages, red.) is verweven" (lees ik in het 'leenboekje').

Ook Karim Adduchi heeft iets met 'omvang'. In 'Hips don't lie' zien wij zijn interpretatie van de robe à la française van de 21ste eeuw (uit zijn collectie 'She knows why the caged bird sings, 2015).
Zijn jurken zijn groot met veel textiel, maar voelen toch licht aan. Sterk, maar fragiel: een dualiteit die de ontwerper ziet bij vrouwen. Met het gebruik van traditioneel Berbers en Marokkaans handwerk, gaat Adduchi terug naar zijn roots."

1. Zaaloverzicht. 2. Bas Kosters, deel van 'Pastel Prince' (Coll. Permanent State of Confusion, 2015). 3. Drie historische japonnen. 4. Bas Kosters, deel van 'Dutch flag anti suit' (2015). 5. Drie robe à la française en 6. 'Hips don't lie' met twee (van de drie) interpretaties van Karim Adduchi. 

(Ik zal een beetje tempo moeten maken, want zo schiet het niet op...).
En voortbordurend (hoe toepasselijk) op het thema 'Prints in fashion & Embroidered bodies' zie je in de expo prachtig versierde, lees geborduurde japonnen en herenvesten (sommigen zo kwetsbaar, dat ze maar een beperkte periode geëxposeerd kunnen worden). Ook hergebruik en verstellen komt in dit deel aan de orde en als er iemand is die, én gek is op hergebruik, texturen, opsmuk en felle kleuren en daarnaast niet terugdeinst voor een printenmix van-heb-ik-jouw-daar, dan is het Bas Kosters. Voor menigeen ietwat over de top, maar altijd vrolijkmakend zie je zijn creaties in een mooi, knallend rood decor. (Ik ben fan!)

niet voor grijze muizen

Goed: nog twee te gaan. Wij meanderen door naar de zaal met 'Shades of black', waar het duo achter Art Comes First hun fascinatie voor zwart tentoonspreiden. "Voor Art Comes First is 'black' veel meer dan een kleur. Het staat voor liefde voor alles wat zwart is: black culture, black music, black love. Sam Lambert en Shaka Maidoh heroveren zwart."
Zwarte kleding dragen was ooit alleen weggelegd voor de elite, de upper class én rouwenden: nu is zwart een statement. Black is beautiful! Punk, gothic, artistiek, rebels en/of activistisch.

sneakerfreaks en stoute schoenen om aan te trekken

Tenslotte gaat het bij 'Not made for walking' om schoenen(fetish) door de eeuwen heen. Collector's items, geborduurde muilen, sneakers, aftrappertjes, (lak)schoenen voor op je Paasbest en je eigen schoenenverzameling in de inloopkast.
De mannen van PATTA - straattaal voor '(sport)schoen' - zijn er groot en beroemd mee geworden. Sinds 2004 zijn founders Edson Sabajo en Guillaume Schmidt een begrip onder sneakerfreaks.
In "Fashion Statement' worden drie van hun sneakers (Patta x KangaROOS, Patta x NIKE en Patta x Fila) breed uitgemeten naast schoentjes en (enkel-)laarsjes die eigenlijk te mooi zijn om te dragen (en daarom soms alleen voor in huis).

1. Zaaloverzicht. 2. Zaaloverzicht met ontwerpen van Art Comes First. 3. Witte japonnen 'á l'antique' (geïnspireerd op Griekse en Romeinse beelden). 4. en 5. Schoenen, muiltjes en sneakers van PATTA in 'Not made for walking'. 

Chapeau! voor (gastcurator en oprichter van MAFB*) Marian Duff, Judith van Amelsvoort (als conservator van het Amsterdam Museum) en (ook petje af) voor tentoonstellingsontwerper Tatyana van Walsem die - ondanks (of misschien wel mede door) de uitgesproken en soms felle kleuren van het decor - een mooi, rustig beeld wist te creëren.

talk of the town

Ik zag in het Amsterdam Museum een overzichtelijke expositie, waarin alle creaties volledig tot hun recht komen.

Inclusief en divers. En zo hoort het ook.

-X- 

Het mag duidelijk zijn: hoort, zegt het voort!
Deze expositie-van-de-bovenste-plank kunt je bezoeken t/m 8 september. Kijk even op de website voor bezoekersinformatie.

* Stichting Music And Fashion Battle (MAFB) is een in 2008 opgerichte community voor beginnende en jonge mode- en kunstvormgevers. Zij interesseert een jonge, cultureel diverse generatie voor modevormgeving door scouting, coaching en ontwikkeling. Deze verbindt zij met mode- en kunstprofessionals (bron AFK).

Tekst en alle (iPhone)foto's: ©MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl, tenzij anders vermeld.