Laat ze het maar niet horen (...) dat ik haar muurschilderingen de kwalificatie 'girly wall art' meegeef. Lily van der Stokker (Den Bosch, 1954) is het helemaal niet eens met deze typering. "Het woord meisjesachtig vind ik niet fijn", zegt ze in een interview in Het Parool naar aanleiding van de expositie. De kunstenaar noemt zichzelf eerder een feminist en verklaart in het vraaggesprek: "mijn werk is veel gelaagder dan je denkt".
In het Stedelijk Museum in Amsterdam opende afgelopen zaterdag (27/10) onder de noemer 'Friendly Good' een retrospectief met het werk van Lily van der Stokker. Ik nam een kijkje en dompelde mij onder in de zachte pastels, fluorescerende kleuren en speels, visueel aantrekkelijke ruitpatronen en bloemmotieven, verluchtigd met allerlei teksten, pijlen, wolkjes en andersoortige krabbels.
Ik ga je voor. Ga je mee?
 |
| 1. 'Nothing Really', 1991. 2. 'Mistake Painting', 1991-2018. 3. 'Lief zijn voor elkaar', 1989. |
Onbegonnen werk, lijkt mij, dat weerleggen van die karakterisering. In alle publicaties over haar werk lees ik (in koeien- én neonletters): "meisjesachtig". Zelfs in de zaalteksten en in de bij de tentoonstelling uitgegeven catalogus. Curator Leontine Coelewij schrijft daarin: "de bloemen, wolken en zonnestralen in karikaturale stijl spiegelen de leefwereld van tienermeisjes, zoals die tot uitdrukking komt in bijvoorbeeld school-agenda's, volgetekend met namen van idolen in dikke ballonletters." De tentoonstellingsmaker refereert dan naar Van der Stokkers' werk van begin jaren negentig, maar ik (persoonlijk...) vind dat die omschrijving doorgetrokken kan worden naar haar hele oeuvre. En daarin ben ik dus niet de enige. Haar werk is door de jaren heen heel consistent in die 'kinderlijkheid'.
small talk*
De Nederlandse Lily van der Stokker maakt al zo'n dertig jaar kleurrijke, grootschalige wall art, soms gebruikmakend van (mee)geschilderde kubussen en meubilair, zoals stoelen en banken.
Opgeleid aan de Academie voor Kunst en Vormgeving St. Joost in Breda, woont en werkt zij sindsdien afwisselend in Amsterdam en New York. In 1983 openden zij en haar partner Jack Jaeger een galerie in East Village. Toentertijd een verwaarloosde achterstandswijk, maar wel the place to be voor de New Yorkse art scene.
Tegelijkertijd begon Van der Stokker te schilderen en met een imposante lijst van solo- en groeps-tentoonstellingen all over the globe, mag zij inmiddels gerekend worden tot een van de gevestigde vrouwelijke kunstenaars. In 2000 schilderde zij "The Pink Building": de hele buitenkant en het dak van een gebouw op de Wereldtentoonstelling in Hannover, Duitsland en ontwierp zij een bijna 7 meter hoge en 5 meter brede keramische theepot in ouderwets Engelse stijl, genaamd "Celestial Teapot" voor het dak van Hoog Catharijne in Utrecht (2013). In 2003 maakte zij enkele (stof)ontwerpen met de naam 'Closest Friends' voor de collectie van Victor & Rolf.
 |
| 1. 'Hoi', 1989. 2. 'Friendly Good', 1992-2018, 'naamgever' van de tentoonstelling. 3. 'Wonderful' (ontwerp voor een muurschildering), 1991. 4. Tweeluik 'To love one another', 1990. 5. 'Grandmother van der Stokker', 2003-2018. |
I'm a beauty specialist. I have commissioned myself to research happiness and friendliness in my artwork, and with that I take stand against irony and cynicism. Deze quote van Van der Stokker is de openingszin bij de tentoonstelling in het gemeentelijke museum in Amsterdam. De kunstenaar heeft zich dus blijkbaar aan het begin van haar carrière voorgenomen om geluk en vriendelijkheid te onderzoeken en 'op te staan' tegen ironie en cynisme. Een uitstekend ambitie (dat zouden we ons allemaal moeten voornemen :-), dat zich gedurende drie decennia uitte in (kleurpotlood-)tekeningen, kleine schilderijtjes en grote muurschilderingen met een toegankelijke, luchtige beeldtaal.
de zeurclub*
Kan een kunstwerk ook grappig, lief en positief zijn? Kun je kunst maken over het soms banale alledaagse? De teksten van Van der Stokker lijken onbeduidend en op het naïeve af. "Ik vind alles goed", "Dank je wel lieve schat", Kusje niets ja", "Schattebolletje", allemaal kreten op werken uit de jaren negentig. Vervolgens verschijnen de namen van haarzelf en haar partner, van familieleden, vrienden en collega's op haar kunst en meer recent maakte Van der Stokker murals met daarop verwoorde gedachtespinsels over haar ervaringen met de gezondheidszorg en over allerhande huishoudelijke klusjes. "Schimmel op het douchegordijn", "Haren uit het gootsteenputje trekken", "Dode muis achter de koelkast", "WC schoon in 7 minuten". Volgens de kunstenaar een ode aan het schoonmaken. Hoe gewoontjes en triviaal.
 |
| 1. 'Aunt Annie, Uncle Jean' (ontwerp voor een muurschildering met blokken), 2004. 2. 'Mensen die ik ken van mijn werk' (ontwerp voor een murschildering), 2001. 3. 'Extremely Experimental Art by Older Women', 1999. 4. Deel van 'Fysiotherapeut' en 'Inloopspreekuur', 2018. 5. 'Sleeping in the Gallery'/'Take Off Shoes', 2008. 6. Zaaloverzicht en deel van 'Tidy Kitchen', 2015-2018. |
Van der Stokker behoort tot de groep kunstenaars die sinds eind jaren tachtig pleitte voor een positieve benadering en zij nam expliciet stelling tegen de negatieve stemming in de kunst. En dat is goed te zien. Zij werd in die beginjaren wel geïnspireerd door de politiek betrokken conceptuele kunst. Zeker door feministen als Barbara Kruger (waarvan een prachtig werk te zien is in het trappenhuis van de nieuwbouw van het Stedelijk) en Jenny Holzer, die beiden ook veel teksten gebruiken, maar Van der Stokker koos bewust niet voor de felle, confronterende leuzen, maar eerder voor "kleinigheidjes, gedachtekronkels". "Niet zo stoer, eerder een beetje dommig misschien".
100% stupid*
De (soms geestige) teksten op de kunstwerken met cartoonachtige doodles, sensuele roze en vlezige zoete kleurtjes, schattige en vriendelijke wolkpartijen en motieven werden niet altijd even serieus genomen. De criticasters vergeleken de wall art met de commerciële beeldtaal en noemden het plat en goedkoop. De kunstenaar zegt hierover (in het eerder aangehaalde interview in Het Parool): "het ziet er ogenschijnlijk simpel uit en dat wil ik ook. Alsof iedereen het kan. Ik wil niet overtuigen met technische, hoogstaande trucs. Ik maak in feite avontuurlijke nieuwe werken met beeldelementen die al langer bestaan. Pijlen, bloemen, wolken, krullen, decoraties en versiering. We kennen het allemaal, maar ik maak er kunst van."
 |
| 1. Zaaloverzicht. 2. 'Family Oriented Gallery', 2008. 3. en 4. Delen van "Tidy Kitchen', 2015-2018. |
Het werk van Lily van der Stokker heeft een zekere mate van verleidingskracht en het 'bijt noch blaft'. Maar waarom mag kunst niet gewoon simpel, aardig en vrolijk zijn, vraag ik je...?
De kunstenaar heeft een grote schare fans; sommige mensen zullen haar kunst afdoen met termen als #knuffelkunst of #puberwerk. Niets zo persoonlijk als kunst. Over smaak valt niet te twisten: een waarheid als een koe.
Ik ben er nog niet uit....
-X-
De tentoonstelling 'Friendly Good' is te zien tot en met 24 februari 2019. Kijk even op de site van het Stedelijk voor bezoekersinformatie.
* namen van tentoonstellingen.
Tekst en alle (iPhone)foto's: © Miriam van der Meer (www.agreylady.nl).
