Frénk van der Linden met 'Onder Hollandse Helden' in Museum de Fundatie

Is het een mooi gebouw? Tja? In ieder geval wel heel markant: Museum de Fundatie in Zwolle, gelegen op de grens tussen het middeleeuwse stadscentrum en het groene parkje aan de rand van de singelgracht. Het neo-classicistische voormalige Paleis van Justitie (uit 1840) met een in de zon schitterende 'puist' op het dak: de Art Cloud ontworpen door de Nederlandse architect Hubert-Jan Henket*. Een stijlen-clash van hier tot Tokyo.

You love it or hate it en ik weet niet wat ik er van moet denken. Wel heel erg gewaagd en daarom bewonderenswaardig. En uitgesproken en ook daar ben ik niet vies van (dat 'with an attitude' staat er niet voor niks...).

Maar goed, ik ben in Zwolle om verslag te doen van de tentoonstelling 'Frénk van der Linden: 'Onder Hollandse Helden': een expo over beeltenissen, samengesteld door een 'woordportrettist'. En dat is een mooie omschrijving voor de interviewer pur sang bij zijn 60ste verjaardag. Mooi moment voor een tentoonstelling (en een gelijknamige boek).

Mooi!

40 jaar passie en een roeping ("já..., dat ook wel") 

Daarmee begon het vraaggesprek tussen Matthijs van Nieuwkerk met (collega-) journalist en interviewer Frénk van der Linden in de De Wereld Draait Door van afgelopen 9 oktober. Een gesprek waar ik geboeid naar keek, omdat de 'mooiboy' en charmante Van der Linden zich zo heel kwetsbaar opstelde. De ondervraagde vertelde bijvoorbeeld over de impact die de scheiding van zijn ouders op zijn persoonlijke leven heeft gehad ("over een té grote pijn"), zijn getroebleerde relatie met zijn vader, over 'grote ego's', met je billen bloot gaan en zijn wil om ook zichzelf onder de loep te nemen. Want dat laatste is iets wat hij ook altijd van zijn gesprekspartners heeft gevraagd.

Ik hoorde van het boek en de tentoonstelling tijdens die uitzending en wat een mooie manier om je 60ste verjaardag te vieren. Dat is niet voor iedereen weggelegd. Des te meer reden om naar Zwolle af te reizen om met eigen ogen de portretten te bewonderen.

2de foto, Rob Scholte: foto (uitsnede) van Sander Veeneman (1999). 4de foto, Paul Witteman: foto van Jan van Breda (2011).

Wat zijn de gevoelige momenten in een interview? Welke spanningen zijn tijdens het onderhoud voelbaar en welke rollen spelen de twee 'acteurs' in het gesprek ten opzichte van elkaar? Van der Linden vertelt net zo onomwonden over de door hem gemaakte fouten en - misschien wel daarvan - geleerde lessen, als over zijn successen. Aan tientallen mensen vroeg de journalist hoe zíj leven en vooral ook óverleven.

leer mij leven...

Frénk van der Linden (1957, Hillegom) werkt al veertig jaar voor kranten en tijdschriften (zoals De Tijd, Nieuwe Revu en het NRC), maar ook voor radio- en tv-programma's en in die lange carrière sprak hij met tientallen schrijvers, programmamakers, sportmensen, musici, top-ondernemers en politici. Zijn eerste grote vraaggesprek was als 23-jarig 'broekie' met Joseph Luns. De toenmalige Nederlandse secretaris-generaal van de NAVO ('brombeer' en toentertijd een man met groot gezag) "sloeg voortdurend met zijn vuist op tafel. Zwaaide dreigend met zijn vinger. Sprak op barse toon. Het vraaggesprek als gevecht".
Volgens Piet Bakker (oud-collega en nu lector aan de Hogeschool Utrecht): "Luns was uit z'n tent gelokt met wat je de 'methode Van der Linden' zou kunnen noemen". Met die eigen aanpak werd het een memorabel interview, dat ook opgenomen werd in het boek 'Laten we eerlijk zijn; 25 jaar spraakmakende interviews' (2005, Piet Bakker en Ad van Liempt).

Theo van Gogh: object 'De Schreeuw' (2005), Jeroen Henneman. Portret van Dick de Vries (2001) en kunstwerk 'Theo van Gogh/Dodelijk (2004) van Trik. Frénk van der Linden in gesprek met Lodewijk Asscher: foto Jan van Breda (2009).

leerzame portretten én dieptepunten

Wat is een goed portret? Van der Linden zegt daarover in DWDD: "Het is jóuw persoonlijke kijk, op dát toevallige moment, op die toevallige persoon". Een portret is een momentopname en het wordt in overgrote mate gekleurd door de bril waarmee de maker kijkt. En dat geldt voor iedereen die de ander 'afschildert'. Dat kan in een vraaggesprek zijn, maar net zo goed in een foto, tekening of schilderij. 

In de tentoonstelling 'Onder Hollandse Helden' wordt aandacht besteed aan de vraag hoe een interview zich verhoudt tot de kunstportret. "Zit ook bij een journalistiek portret de hand van de maker 'in het doek'? De expositie bevat 25 vraaggesprekken (zowel geschreven portretten als radio- en televisie-interviews), die worden gecombineerd met geschilderde, getekende, gefotografeerde en gebeeldhouwde portretten van dezelfde persoon. Van der Linden streeft ernaar het bestaande beeld van zijn gesprekspartners, uiteenlopend van Freddy Heineken tot Anouk en van Lodewijk Asscher tot Johan Cruijff, een nieuwe dimensie te geven. (...) De tentoonstelling in de Fundatie is dus een ode aan het portretgenre, maar ook een relativering ervan".

Johan Cruijff: schilderij van Ellen Davidzon (2016) en buste van Guido Sprenkels (2016). Rob de Nijs: (detail) Dora Carpentier (2012).

Volgens de bij de tentoonstelling behorende brochure verschaft de verzameling portretten misschien wel het meest zicht op Van der Linden's eigen geest. "Of hij het wil of niet, Frénk geeft zich op deze manier net zo bloot als zijn gesprekspartners. 'Onder Hollandse Helden' is de wordingsgeschiedenis van een ras-interviewer."

Tot zover mijn verslag van deze ontroerende tentoonstelling. Misschien niet zozeer door wat je er te zien krijgen, maar vooral ook in combinatie met het mooie vraaggesprek dat ik zag voorafgaande aan mijn bezoek aan de expo.

Je kunt nog tot en met 7 januari naar 'Onder Hollandse Helden' in Museum de Fundatie in Zwolle. 

Meer informatie via deze link. 

-X-

Je houdt van mij nog een verslag van de andere tijdelijke exposities én de mooie vaste collectie in De Fundatie tegoed. 

De 'grote gouden vette vredesduif' van Marte Röling uit 2002 op het dak van De Fundatie (3.5 x 2 meter).

* De Art Cloud bestaat uit twee tentoonstellingsvloeren en is bekleed met wit-blauw geglazuurde tegels geproduceerd door de Koninklijke Tichelaar.
De nieuwbouw werd opgeleverd in 2013.

Alle (iPhone 6) foto's: www.agreylady.nl