Rietveld, de Van Baaren-collectie en ander moois in het Centraal Museum Utrecht

18 oktober 2017


Het was zo'n veertien dagen geleden dat ik voor de tweede keer in korte tijd, overigens in heel goed gezelschap, het Centraal Museum in Utrecht bezocht. Mijn metgezellen, Anne-Marie en Lennie, hadden hun zinnen gezet op de tentoonstelling "Uit de Mode", maar zoals je wellicht weet versloeg ik deze interessante en mooie opstelling al een maand geleden (en dat verslag lees je hier).
Maar niet getreurd: het Utrechtse museum biedt meer dan 'alleen' de mode-expositie (aankomende zondag is de laatst dag!) en dit was dan ook een goede gelegenheid om andere verzamelingen en de vaste collectie te gaan ontdekken. Vandaag doen we een rondje in de rubriek 'van alles wat' in het Centraal Museum in de Domstad.

Ga je mee?

Bij bovenstaande foto's: 1. Britt Dorenbosch 'Trui', 2017. 2. opstelling met twee Rietveld-stoelen.




1. en 2. Zaaloverzicht. 3. Isaac Israëls, 'Twee Meisjes', 1915-1920. 4. Zaaloverzicht.

Rietveld en de Van Baaren-collectie

Laten we beginnen met de presentatie van na-oorlogse (dus late) Gerrit Rietveld-stoelen gecombineerd met schilderijen uit de Van Baaren-collectie. Het museum koos voor de combinatie Rietveld - Van Baaren, omdat zij daarmee het verschil willen aantonen tussen de ruimdenkende en avant-gardistische Rietveld en de enigszins behoudende en 'traditionele' smaak van de verzamelende tijdsgenoten.

In 1980 verwierf het Centraal Museum een assortiment van ruim 400 Franse en Nederlandse kunstwerken uit de late 19de en de vroege 20ste eeuw, die ooit aangekocht werden door de in Utrecht woonachtige en ongehuwde broer en zus Lambertus (1888-1964) en Josephina van Baaren (1890-1959). Voor de vertoning met de Rietveld-stoelen werd er een kleine, maar erg mooie selectie gemaakt met kunstwerken van o.a. Carel Willink, Jacob Maris, Isaac Israëls, Henri Fantin-Latour en Félix Elie Tobeen
De collectie Gerrit Rietveld-meubels van het Centraal Museum bestaat uit circa 300 objecten*, waaruit de samensteller van de tentoonstelling een selectie maakte van een aantal na-oorlogse stoelen.

Alle schilderwerken uit de Van Baaren-collectie hangen aan glazen wanden en het leuke daarvan is, is dat je niet alleen de voorkant maar soms ook de achterkant van het werk kunt bekijken. Want aan de achterkant van een schilderij valt ook heel veel te ontdekken. Etiketten, labels en stickers van galerieën en musea uit zowel Nederland en Frankrijk 'vertellen' over de omzwervingen die zo'n werk heeft gemaakt en dat maakt het wel zo interessant. Het is niet voor niks dat een 'echte kenner' vaak eerst de achterkant van een schilderij bestudeert.
Alleen geeft al dat glas allerlei reflecties, waardoor fotograferen (weer eens) extra lastig was. :-(
De tentoonstelling is te zien tot en met 31 december 2019 (dus je hebt nog effe...).

* Een groot deel is persoonlijk door Rietveld geschonken ter gelegenheid van zijn eerste overzichtstentoonstelling in het museum in 1958.




1. Zaaloverzicht. 2. Isaac Israëls, 'Damesportret', 1900-1910. 3. Jean Metzinger, 'La Partie de Cartes', 1924. 4. en 5. Gerrit Rietveld, meubels.

Vroeg Droog

Het is mij niet duidelijk wat de (kunsthistorische) afweging is geweest om juist op dit moment aandacht te besteden aan het vroege werk van het designlabel Droog. Droog Design werd in 1993 opgericht door Renny Ramakers en Gijs Bakker en dat is dus 24 jaar geleden. (dus iets te vroeg voor een Droog-jubileum).
"Het Centraal Museum kocht precies twintig jaar geleden voor het eerste Droog Design aan. Momenteel bezit het de grootste museale collectie Droog Design ter wereld. Bovendien viert Nederland in 2017 100 jaar De Stijl met het themajaar van Mondriaan tot Dutch Design", staat er op de website van het museum te lezen. En dan komt het: "(...) reden genoeg dus voor de tentoonstelling Vroeg Droog: de beginjaren van Droog Design."

Mwah?  Een nogal dunne redenering en mijn inziens wordt het verband met '100 jaar De Stijl' er 'met de haren bijgesleept' (en dat zie ik dit jaar een beetje te veel en te vaak).
In dit verslag zie je ook nauwelijks beeld van de 'Vroeg Droog'-opstelling, want een knappe foto maken bleek een hele uitdaging. De design-items stonden wel heel erg dicht op elkaar en het vergde een diepgaande studie om de verklarende info bij het juiste object te vinden (het was - zeg maar - een puzzeltocht). Jammer, want onder het Droog-label zijn hele mooie design-producten gemaakt.




1. en 2. Toegang tot de 'Vroeg Droog' tentoonstelling. 3. Joris Laarman, Bone Chair, 2007. 4. Grafleggingsgroep, kalksteen, 1494.

De wereld die Utrecht heet

Het blijft lastig: focussen. En dat blijkt ook uit de (vaste?) tentoonstelling 'De Wereld van Utrecht'. "De expositie (...) is zo breed en veelomvattend als de titel suggereert. Niet alleen is ruimhartig uit de rijke collectie van het museum geput, de thema's in de opstelling gaan terug tot het begin van de jaartelling en hebben een internationale reikwijdte", laat het museum de bezoeker weten. 

Precies. Dat bedoel ik. De toeschouwer gaat van 'vóór Christus' naar het begin van de eenentwintigste eeuw. Wow, dat is nog eens een tijdreis. Hoe dan ook, onderdeel van het thema "de wereld van Utrecht' is 'de donkere zijde van de maan' en dat is dan weer een gecombineerde expositie van enkele werken van magisch-realistisch schilder Pyke Koch (1901-1991) en een paar schilderijen van Marlene Dumas (1953). Mooie schilderijen (kijk maar), maar het verband tussen de twee kunstenaars ontgaat mij. De bijbehorende zaaltekst vermeldt iets van 'het eeuwige raadsel van de ziel', 'wat bezielt ons' en 'gedachten en gevoelens zijn niet altijd logisch'.
Oké?

Museumtip: vanaf 18 november brengt het Centraal Museum een overzichtstentoonstelling van het werk van Pyke Koch. Interessant, want de schilder is niet onomstreden (gezien zijn standpunt over het fascisme in de 2de wereldoorlog). Wel heel mooi werk!
Meer info over die expositie vind je hier. 



1. Pyke Koch, 'Zelfportret met Zwarte Band', 1937. 2. Marlene Dumas. 3. Pyke Koch, (detail) 'Dorpszwembad II', ca. 1957.

Tot slot...

zag ik ook nog (nieuw) werk van Britt Dorenbosch op de bovenste etage van Nederlands' oudste stedelijk museum. De kunstenaar won de 'K.F. Hein Kunststipendium 2016' en "met haar ontwapende eenvoud schildert Dorenbosch objecten uit huizen waar zij heeft gewoond". De verzameling werken heet dan ook 'Thuis'. Fijne innemende en kleurrijke schilderijen op een overzichtelijk manier in beeld gebracht.
Precies dát en daar hou ik van.


-X-


Mijn volgende bericht zal even op zich laten wachten, want dit weekend reis ik af naar Eindhoven om mij onder te dompelen in de Dutch Design Week. Mijn zielenroerselen naar aanleiding van dit jaarlijkse design-feest vind je hier, op deze plek volgende week terug.
Tot dan en stay safe...


1. Gijs Bakker, Stoel met gaten, 1989 en Britt Dorenbosch, 'Tapijt', 2017. 2. Britt Dorenbosch, 'Mijn Kleurenleer' (trui en vest), 2016.
Alle (iPhone 6) foto's: www.agreylady.nl

Auto Post Signature

Auto Post  Signature