Euan Uglow in Museum More met 'Painting Perception'

4 juni 2019
Wel eens van gehoord? Van Euan Uglow? (Spreek uit: Juhan Juglo). Ik niet, tot een week of wat geleden. Toen zag ik de aankondiging voor de expositie 'Painting Perception'. Op het affiche ter promotie van de tentoonstelling in Museum More zag ik een afbeelding van een van zijn olieverfschilderijen en ik was op slag verliefd.

Sinds 26 mei jl. vertoont het museum voor modern-realistisch kunst in het Achterhoekse Gorssel een selectie van 60 naakten, portretten, stillevens en landschappen én tekeningen van de Britse kunstenaar Euan Uglow. "Een uniek inzicht in zijn obsessieve zoektocht naar absolute perceptie", lees je op de website. Ik vind het gewoon mooi.

Komt dat zien!



1. Detail uit 'Root Five Nude', 1974-1975. 2. Zaaloverzicht. 3. 'Imperial War Museum', 1964. 
Zoals je kunt zien, heb ik de eerste foto van dit bericht moeten 'verminken'. Ik heb namelijk de tepels van het model op het schilderij 'Root Five Nude'* 'geblurd', alleen maar omdat ik de afbeelding anders niet zou kunnen plaatsen. Facebook en Instagram verwijderen rücksichtslos posts waarop borsten te zien zijn, ook als ze geschilderd zijn. Dat lot ondergaat alleen de vrouwelijke borstpartij, want een mannentorso komt wel langs de blootpolitie van de social media-platforms (bij mijn verslag van de expo 'Naakt of Bloot' in Museum Jan Cunen liep ik daar ook al tegenaan). Hypocriet. Maar goed, 't is niet anders.
* Hieronder zie je het schilderij breeduit en ongeschonden (foto 6).

50 tinten vleeskleur

En dat terwijl de onderhavige kunstenaar juist zulke prachtige naakten heeft geschilderd. De Britse kunstenaar Euan Uglow (1932 - 2000, Londen, GB) was een meester in het verbeelden van het vrouwelijke lijf. In 50 tinten vleeskleur. Nou, ja? In zijn oeuvre geen mensen van kleur. Wel alle nuances van (licht-)beige, -oranje en -roze. Want alle mensen zijn anders, maar per persoon heeft een lichaam op verschillende plekken ook weer verschillende kleurschakeringen. Er zijn tal van variaties en diverse invloeden en die hebben niet alleen te maken met schaduwen en highlights (variaties in value), maar ook met de intensiteit (variaties in chroma) en de kleur zelf (hue).

Wat mij zo ontroert in de naakten van Uglow, is de herkenbaarheid van die kleurnuances en ton-sur-tons. Veel van de door de kunstenaar geschilderde blote vrouwen hebben donkerder benen en armen en zo ziet het er bij mij ook uit. De ledematen zijn veel meer en vaker blootgesteld aan zonlicht en dus roze/rood/bruin, terwijl de romp (nog) een melkkleur heeft. Het contrast kan enorm zijn. Heel typerend voor 'witte' mensen.
En dan doemt er bij mij gelijk ook een beeld op van (vaak Engelse) in-witte badgasten, op (vaak Spaanse) zonovergoten stranden: na één dag - onbeschermd - op die Costa's hebben ze een kleur als die van een gekookte kreeft. Au!

Goed. Dat zijn zo wat van mijn gedachten en associaties bij de mooie vleeskleuren van Uglow. You get my drift, dus laten we het over kunst gaan hebben.






1. 'Miss Benge', 1961. 2. 'Gyroscope Nude', 1967. 3. 'Skull', 1994-1997. 4. 'The Diagonal', 1971-1977. 5. 'Watermelon in Marocco', 1963. 6.  'Root Five Nude', 1974-1975.
Even terug naar de titel van de expositie: Painting Perception, want perceptie; oftewel waarneming blijkt cruciaal in de kunst van Uglow. "Hij voerde het schilderen naar de waarneming, dat eind jaren dertig was herontdekt door de leden van de Euston Road School in Londen, tot een nieuw en ongekend hoogtepunt", aldus een citaat van het museum. De expo (...) "is een uniek inzicht in Uglow's obsessieve zoektocht naar absolute perceptie". En let op! Hier ben je geneigd om niet 'perceptie' te lezen, maar 'perfectie' en met die verspreking is meteen een ander wezenlijk onderdeel van de kunst van Uglow blootgelegd.

perceptie én perfectie 

Want een perfectionist was het. "Ooit vroeg hij een model te poseren als de piramide van Gizeh." Een ander model: Georgia, en te zien op het doek dat hij schilderde in de periode 1968-1973, werd gevraagd haar haar af te knippen, want hij wilde een kapsel met een perfecte horizontale lijn.
Dus ook dat woord 'obsessief' blijkt treffend gekozen. Uit al zijn schilderijen, maar misschien nog wel het meest uit zijn tekeningen, blijkt dat Uglow dwangmatig op zoek was naar de verhoudingen. Absoluut geen schilderijen vanuit de losse pols. "Weer iemand anders schilderde hij vanaf een in hoogte verstelbare zitplaats, zodat hij alle lichaamsdelen exact recht van voren kon weergeven. Zonder optische verkortingen." Hij was dus niet per se op zoek naar de juiste verhoudingen en precies dát maakt zijn werk ook zo intrigerend en bijzonder.
Dit klinkt allemaal wat cryptisch, dus ik ga het je uitleggen. Tenminste? Een poging ondernemen...

meten is weten 

Als je goed kijkt, zie je op de schilderijen van Uglow allerlei markeringen. Je ziet streepjes, kruisjes en lijntjes (hieronder zie je een detail van het schilderij 'The Diagonal' waarop je kunt zien wat ik bedoel), want de kunstenaar benaderde zijn onderwerp heel mathematisch. Zijn beeldtaal; de manier waarop hij zijn boodschap over wilde brengen, was gebaseerd op "de esthetiek van geometrische verhoudingen, waarvan de rechthoek de uitingsvorm is."






1. 'The Diagonal' (detail), 1971-1977. 2. 'Yellow Pear', 1990. 3. Zaaloverzicht met 'Nude from twelve regular positions from the eye', 1967. 4. 'Passionate Proportion', 1964. 5. 'Ali', 1995-1997. 6. 'Propeller', 1994-1995.
Uitgaande van de geometrie in de werkelijkheid, dwong Uglow gedurende zijn schilderscarrière de werkelijkheid steeds vaker naar de geometrie. Hij maakte opstellingen in zijn atelier (set ups) met strepen op de vloer en muur en (lood-)lijnen vanaf het plafond, waardoor hij dát wat hij zag (het 3-dimensionale) kon overbrengen naar het onder handen zijnde (2-dimensionale) doek. Zoiets als de werking van het overzetten (en vergroten) van een afbeelding door middel van ruitjespapier. Ook het perspectief is van invloed op deze manier van werken. Allerlei wis- en natuurkundige principes spelen hierbij een rol (die overigens mijn pet te boven gaan. Dat dan wel. :-/ ).

timmermansoog

Hoe krijg je - dát wat je voor je ziet en waar je verrukt over bent, zodanig op het doek, dat je ook daar - op dat platte vlak - die verrukking ervaart? Dat was Uglow's uitdaging en mijns inziens is hij daar uitstekend in geslaagd. Zijn methode was nauwgezet, waarbij heel wat metingen en correcties nodig waren om beelden te creëren die zeker niet (hyper-)realistisch zijn. "Want in naturalisme was hij niet geïnteresseerd."
Het meetproces was heel arbeidsintensief en tijdrovend. Uglow grapte daarover, dat het model verloofd was toen hij begon met het portret; dat hij haar nog steeds schilderde wanneer ze ging trouwen en dat hij het doek pas voltooide als zij aan het gescheiden was. Zijn kunstwerken zijn ambachtelijk en heel stilistisch. Sculpturaal haast, met mooie, maar vooral verrassende uitsneden. Opvallend is dat Uglow geen enkele moeite deed om zijn hulplijnen te verdoezelen. De toeschouwers is deelgenoot van het denk- en maakproces van de kunstenaar.
Je ziet weinig uitdrukkingen op de gezichten: daar was Uglow niet zo in geïnteresseerd. Dus vaak van terzijde, en profil of afgewend en in een enkele geval zelfs niet uitgewerkt.






1. 'Nude with Green Background', 1964-1965. 2. 'The Quarry, Pignano' (achter spiegelend glas), 1979-1970., 3. Palm Tree', 1971. 4. The Lightest Painting on Earth', 1989-1993. 5. Impresie. 6. 'Study after Rembrandt's Margaretha de Geer', ca. 1966. 
Uglow hield niet van de schijnwerpers: hij bleef verre van de art scene en wordt daarom ook wel een artists' artist genoemd. Geprezen door vakgenoten die hem bewonderden vanwege "zijn gestructureerde schilderijen vol gecontroleerde en daarom krachtige emotie."

kunstenaarskunstenaar

En wat fijn dat we in Museum More kennis kunnen maken met het mooie werk van Euan Uglow. Te zien t/m 1 september aanstaande.
Maar er is meer te zien in het Achterhoekse museum: een prachtige vaste collectie en een kleine presentatie met het werk van Christiaan Kuitwaard.
Wordt vervolgd!


-X-


Hierboven zie je Uglow's 'Study after Rembrandt's Margaretha de Geer' (ca. 1966) en dat is dan weer een mooi bruggetje naar mijn volgende verslag. Aankomende vrijdag, 7 juli opent in Museum het Rembrandthuis de expositie 'Inspired by Rembrandt'.
So stay tuned!


De bij de tentoonstelling uitgegeven catalogus wordt door mij hogelijk aanbevolen. Veel interessante en vooral goed leesbare informatie over de kunstenaar én zijn werkwijze. En natuurlijk afbeeldingen van zijn geweldige schilderijen. Te koop in de museumwinkel. 
Tekst en alle (iPhone)foto's ©MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl

Auto Post Signature

Auto Post  Signature