Het kader voorbij: Mart Visser met 'Beyond Context'

29 oktober 2017
Voor de tweede keer binnen korte tijd bevind ik mij in een imponerend, maar wel in deplorabele staat verkerend Amsterdams grachtenpand om verslag te doen van een tentoonstelling. Net als de vorige keer (bij de expo BIG ART) in een indrukwekkend, Rijks-monumentaal, doch behoorlijk vervallen stadspaleis. Oude chic, vergane glorie.

Couturier -schrap- kunstenaar Mart Visser koos als decor voor zijn jubileum-tentoonstelling "Beyond Context" voor het voormalige hoofdkantoor van de GE Artesia Bank aan de statige Herengracht juist vanwége die erbarmelijke staat. Momenteel 'under reconstruction' biedt het gebouw precies dát industriële en ongelikte waar Visser naar op zoek was. "Rauwe, kaalgeslagen ruimtes contrasteren met voorname stijlkamers. Een nieuw en ideaal decor voor de presentatie van mode en kunst. Daarbij plaatst Mart Visser zich buiten zijn eigen context en kan de bezoeker een rondgang door zijn creatieve brein maken", aldus de bij de expositie behorend brochure.



Nu weet ik niet of dát is wat ik wil (een rondgang door Visser's bovenkamer), maar ik ben wel geïnteresseerd in zijn maaksels. En dan zowel in zijn elegante 'tenue de ville robes' en avondjaponnen, als in zijn schilderijen, sculpturen en installaties. Hieronder krijg je een kleine indruk van de door Mart Visser ontworpen haute couture en zie je een greep uit zijn intuïtieve en enigszins abstracte 'knappe koppen'.

Haute couturier én kunstenaar

Mart Visser (1968) debuteerde in 1992 met zijn eerste haute couture-collectie en is daardoor - al 25 jaar - één van Nederlands bekendste couturiers. Maar naast zijn zeer creatieve mode-ontwerpen blijkt hij ook een begenadigd kunstenaar. De stijlvolle, fijn-belijnde mode-creaties staan ogenschijnlijk in schril contrast met dát wat Visser schildert. Maar voor de aandachtige kijker zijn er ook overeenkomsten. Zowel in zijn mode-collecties als in zijn artwork versterken structuur, reliëf en textuur het ontwerp. Ook het kleurpalet en de diversiteit aan materialen vertonen gelijkenissen. Het gebruik van nachtblauw, gradaties in zwart/wit en grijzen, donker-oranje en oker zijn bij de twee verschillende kunstzinnige uitingen dominant.








De eerste muze

In de tentoonstelling staat ook een gehavende 'buste' van een etalagepop. "Begin jaren '80 vindt de 12-jarige Mart Visser na een brand in de plaatselijke textielzaak (in het Brabantse Sleeuwijk, red.) een etalagepop, zonder armen maar mét benen in de afvalcontainer. Met wat oplapwerk staat vanaf die dag jarenlang deze eerste muze in de hoek van zijn kamer. Hij noemt haar Lola....."

Ivo Niehe

Naar eigen zeggen heeft Visser zijn leven lang getekend. En dan niet alleen schetsen voor zijn mode-creaties, maar ook vrij werk. "Sinds ik een potlood of penseel kan vasthouden, teken ik hoofden". 
Misschien wel leuk om te weten, is dat good old Ivo Niehe met zijn TV Show een rol heeft gespeeld in het 'uit de kast komen' van Mart Visser als kunstenaar. Enkele jaren geleden maakte Niehe een reportage over de ontwerper in zijn country house in Zuid Frankrijk. Daar besteedde de TROS-presentator aandacht aan het door Mart Visser in zijn vakanties en vrije tijd gemaakte vrije werk. Een schot in de roos en zo is het (kunst-)balletje gaan rollen.







Personality

Nog een zinsnede uit de brochure: "immens grote geschilderde koppen naast zwaar verroeste objecten weerspiegelen de ontwikkeling van Mart als kunstenaar". Geïnspireerd door de mensen die de couturier ontmoet, verbeeldt Visser de expressie van gezichten en hij laat daarbij zijn intuïtie de vrije loop. De kunstenaar schildert of beeldhouwt 'slechts' en alleen maar koppen, oftewel tronies. Hij toont de kracht van een persoonlijkheid, mét de specifieke en individuele contouren en rimpels. Elk werk is een persoonlijke reflectie van de manier waarop Visser naar mensen kijkt. Hij start met een blanco doek, niet wetende wat het gaat worden.

Ik, als verslaggever van de tentoonstelling, ben vooral blij met één van de besluiten van Mart Visser, namelijk dat de kunstwerken geen titel hebben. Dat scheelt heel veel administratieve rompslomp. Visser zegt hierover op de website: "Een tijd lang bedacht ik per doek een naam, maar dat vind ik toch demanding. Mijn interpretatie is wat kunst doet voor de ander. Ik vind het interessant om te zien hoe en welke keuzes mensen maken in mijn werk."








In het 'tijdelijke museum' aan de Amsterdamse gracht kun je ook een Mart Visser kledingstuk aanschaffen, want op de bel-etage is een kleine 'concept-store' (?) ingericht met de meest recente prêt-á-porter-collectie (een basic, draag- én betaalbare kledinglijn). 

Het goede doel

Een deel van de revenuen van de expositie schenkt de ontwerper, c.q. kunstenaar aan het Prinses Máxima Centrum (PMC) en dan expliciet ten behoeve van het bouwen van een nieuw atelier.
Van de website: "in het PMC is veel aandacht voor het welzijn van het langdurig opgenomen en ernstig zieke kind. Het Centrum zal het grootste kinderkankercentrum van Europa worden. Het research-instituut gaat toonaangevend onderzoek doen en nieuwe behandelingen voor alle soorten van kanker ontwikkelen.
Een mooi initiatief van Visser. 





Mart Visser's tentoonstelling 'Beyond Context' is nog tot en met 19 november te bezoeken.


-X-


Have a nice day en see you soon...


Alle (iPhone 6) foto's: www.agreylady.nl

Dutch Design Week 2017: de Dolle Design Dagen

26 oktober 2017
Die spitsvondige titel heb ik niet van mezelf. "De Dolle Design Dagen" stond er boven een artikel in het Volkskrant Magazine (21/10) waarin design-journalist Jeroen Junte zijn persoonlijke Top-10-tips geeft voor een bezoek aan de Dutch Design Week.

Uiteraard (...) heb je mijn eerste relaas over het jaarlijkse design-festijn gelezen en daarop voortbordurend krijg je vandaag mijn indrukken vanuit het 'magazijn van duurzaam design en goede smaak' van designer Piet Hein Eek in de Philips-stad. Daarnaast maak ik melding van een aantal door mij gespotte kunstige bijdragen tijdens deze 16-editie van het Hollandse vormgevings-spektakel.
Kijk je mee?


1. kunstwerk van Atelier C h a o s (ZKUMM: Sandra de Groot en Oscar Venema). 2. de werkplaats van Piet Hein Eek.

Piet Hein - sloophout - Eek 

Al sinds 1990 - vanaf zijn afstuderen aan de Design Academie Eindhoven - roeit de geboren Purmerender (of is het Edam?) Piet Hein Eek met de riemen die hij heeft. Als er afval-materiaal voorhanden is, dan wordt dát de grondstof voor (bijvoorbeeld) zijn afstudeer-project: de inmiddels wereldberoemd geworden sloophouten tafel en later de kast. Tot die tijd had niemand ooit eerder van restant-materiaal een designmeubel gemaakt.
Ruim vijfentwintig jaar later huist de Dutch designer met zijn nering in een creatieve broedplek in de Eindhovense wijk Strijp-R (10.000 m² groot) en bevat zijn interieur-imperium een grote werkplaats (waar alle handgemaakte meubels worden gefabriceerd), een showroom, winkel, kunstgalerie, evenementen-ruimten en een biologisch restaurant. Behalve plek voor zijn eigen bedrijf, biedt het  complex ook nog ruimte aan (of voor) initiatieven van anderen.

De fabriek van Piet

De ontwerper timmert (...) behoorlijk aan de weg, want ook in de samenwerking met IKEA staat een tweede serie op stapel (de eerste reeks bestond uit rotanmeubels). In de showroom zag ik de (houten) prototypes voor een tafel, bank en eetkamerstoel voor de nieuwe collectie en dat assortiment zal naar alle waarschijnlijkheid in het voorjaar van 2018 in de IKEA-winkels verschijnen. En neem van mij aan, als je deze meubels 'in het echt' ziet, dan wordt je (ik) wel heel erg hebberig (met name de eetkamer-stoel - verkoopprijs € 69,95 - is erg aantrekkelijk).  







1 t/m 7: impressies van het Piet Hein Eek complex.
En daar blijft het niet bij, want Eek heeft (altijd) plannen. De bedoeling is dat er in 2019 ook een hotel wordt ingericht op het terrein. Hoeveel kamers het hotel krijgt is nog niet duidelijk. "Het wordt een klein hotel op de bovenste verdieping van het huidige gebouw. We ontwerpen zelf het interieur en richten de hotelkamers zelf in. We willen het onze gasten naar hun zin maken", vertelde de Eindhovense ontwerper enige tijd geleden in het tv-programma 'Booming Brabant' bij Omroep Brabant. En ook hieruit blijkt de veelzijdigheid van de vormgever. Hij is 'van alle markten thuis' en een entrepreneur pur sang.
Mijn tip: ben je in Eindhoven, dan is een bezoek aan het Piet Hein Eek-complex in Strijp-R meer dan de moeite waard.

Art for art sake

Op deze plek heb ik al vaker de vraag opgeworpen waar de grens ligt tussen kunst en design (heel recent nog in het artikel over BIG ART Amsterdam) en een antwoord is niet zo makkelijk te geven*. En - hoewel ook de organisatie van de DDW 'worstelt' met die scheidslijn, blijkt er tijdens het jaarlijkse design-festijn wel degelijk ruimte voor kunst.  Op meerdere plekken van de in totaal 100 locaties zijn kunstzinnige presentaties te zien en ik zal een aantal daarvan hier behandelen.

Een eerste voorbeeld vond ik in het 'woon-complex' van Piet Hein Eek. De Groningse kunstenaars en partners (in crime) Sandra de Groot en Oscar Venema, samen Atelier C H A O S, vertonen hun kunsten op de etage van het pand in de Halvemaanstraat. Schijnbaar alleskunners lijkt dit artiesten-duo. De Groot is interdisciplinair kunstenaar/fotograaf en Venema uit zich multimediaal en dat dan vaak ook nog eens samen. Zwart/witte fotografie 'bewerkt' met grove schildersstreken. Heel mooi. Daarnaast maakt Sandra prachtige lampen van macramé-knoopwerk. En dan in het groot. Héél groot.  

* Even kort door de bocht: een toegepast kunstenaar houdt bij het maken van een product rekening met de context en omgeving waarin zijn ontwerp terecht komt en hij bedenkt de manier waarop het in die context (bijv. de ruimte) functioneert. De ontwerper (meer dan de 'vrijwerkend kunstenaar') is gewend te werken vanuit vooraf gestelde specifieke vragen die voorkomen uit de analyse van de opdracht. (Bron: Max Bruinsma)




1. t/m 5. werk van, óf Sandra de Groot, óf Oscar Venema of van hen beiden.

Sectie C 

Dan Sectie C, zijnde een van de andere locaties die tijdens de DDW te bezoeken is. En wat voor een locatie! Het is mij niet helemaal duidelijk wat de oorspronkelijke bestemming was, maar naar verluidt heeft STORK ooit gebruik gemaakt van de 8 bedrijfsgebouwen aan de Hallenweg. Het industriële gebied huisvest momenteel 93 'open' ateliers van de - in hoge mate kunstzinnig werkende  - ontwerpers (zoals Nacho Carbonell, om er maar eens een te noemen) en er vinden tijdens DDW 25 evenementen plaats (zie programma). Gelijk bij binnenkomst in de centrale hal - waar een presentatie is gemaakt van werk van de meeste kunstenaars, c.q. ontwerpers op het terrein - is het een en al creative vibes

Wij (mijn metgezel Marvin en ik) bezochten Sectie C in de avonduren en het was inmiddels te donker om acceptabele foto's te kunnen maken. Een uitzondering daarop zijn de beelden die ik maakte (kon maken) bij Onterfd Goed. (Van de website:) "Onterfd Goed adviseert en helpt musea, gemeentes, etc. bij het verbeteren van hun collecties. Voor de objecten die niet in die collecties thuis horen zoekt Onterfd Goed een goed nieuw thuis. Door een object of kunstwerk te 'adopteren' (lees: voor een heel schappelijk en aantrekkelijk bedrag te kopen, red.) help je ons Nederlands erfgoed te bewaren en weer zichtbaar te maken."
Dat is nog eens affordable art en voor elk wat wils!





1. Veem-gebouw. 2. Een 90 meter lang lichtkunstwerk van Daan Roosegaarde in het Station Eindhoven. 3 t/m 5. Onterfd Goed bij Sectie C.

 en VDMA

"In het centrum van Eindhoven ligt het Van der Meulen-Ansems-terrein (VDMA-terrein) met daarop erfgoed zoals de Luciferfabriek te wachten op ontwikkeling. In de tussentijd glijdt het gebied verder af. De Gemeente Eindhoven heeft ons gevraagd dit te voorkomen en te helpen bij de tijdelijke herontwikkeling van het VDMA-terrein", lees ik op de site van Mooi!lostop.
Het 'hoe en waarom' en het 'wie of wat' is voor dit relaas verder niet van belang: wat ik wil aantonen is dat er in Eindhoven heel veel lege kantoor- of industriële gebouwen, dan wel verlaten (bedrijfs-)terreinen zijn die tijdens de DDW gebruikt worden voor presentaties en die zich daar dus ook prima voor lenen. Ruw en ruig, industrieel en fotogeniek.

Wij bevinden ons (dus) in een van de hallen op het VDMA-terrein en daar tref ik Roosje van Donselaar. Samen met haar partner Woes van Haaften runt Roosje Post Modern: een (web-)shop gespecialiseerd in postcard sizes artworks. Zelf kunstenaar zijnde verkoopt de charmante Roosje (ik ken haar in een andere hoedanigheid) kunst ter grootte van een ansichtkaart. En dan niet zo maar de eerste de beste. Het zijn gerenommeerde kunstenaars die - door te werken op de centimeter - heel betaalbaar werk hebben gemaakt.
Hieronder zie je een aantal voorbeelden.




Postcard size artwork van (resp.) 1. 'Facials' van Roosje van Donselaar (herself), 2. 'Papercuts' van Elvis Wesley, 3. 'Rocking the Museum', van Paul Nassenstein en 4. werk van Job van den Berg uit de serie 'Car Crash' (hier bij Piet Hein Eek, maar ook beschikbaar in ansichtkaart-formaat bij Post Modern
En zo zou ik nog uren door kunnen gaan (ik heb ook nog meer dan genoeg foto's), maar ik wil geen aanslag plegen op je concentratie-vermogen. Ik hou het - voor wat betreft de DDW2017 - 'voor gezien'. IJs en weder dienende komt er volgend jaar gewoon weer een nieuwe editie, maar voor nu is het basta.


-X-


Mijn volgende reportage komt vanaf de tentoonstelling 'Beyond Context' van couturier/kunstenaar Mart Visser.
Dus: see you later (alligator....)



Let op: hier volgt een filmtip! Vandaag (26/10) in de bioscoop: Loving Vincent (The World's First Fully Painted Movie). Ik zag de (erg mooie) film in (mijn "thuisbioscoop") De Filmhallen in het hoofdstedelijk Hallen-complex. Voor alle Van Gogh-liefhebbers, artlovers, animatie-freaks, film-adepten én de rest!


Alle (iPhone 6) foto's: www.agreylady.nl

Dutch Design Week 2017: STRETCH

23 oktober 2017
Zo'n vijfhonderd foto's op mijn smartphone, twee dagen met een ruime voldoende op m'n stappenteller en drie worstenbroodjes verder: afgelopen weekend bezocht ik de DDW in de Brabantse lichtstad.

Elk jaar wordt het groter en groter: het negendaagse design-festijn Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven. Eind oktober (altijd rond de herfstvakantie) vindt het grootste vormgevings-evenement van Noord-Europa plaats, waar werk gepresenteerd wordt van ruim 2.500 ontwerpers. De meer dan 295.000 belangstellenden (en dat zijn de bezoekersaantallen van 2016) komen vooral uit Nederland, maar steeds vaker ook uit het buitenland.


1. 'Fundamentals' by Dutch Invertuals, te zien op Design Perron. 2. Een van de DDW info bikes.
De hele (PSV-)stad staat voor deze 16de editie ruim een week volledig op zijn kop, want verspreid over zo'n 100 locaties organiseert DDW tentoonstellingen, verkoop-exposities, lezingen, prijsuitreikingen, netwerkbijeenkomsten, debatten en andersoortige festiviteiten en tijdens al die feestelijkheden komen echt álle denkbare specialismen en aspecten van het brede begrip 'design' aan bod. Ook muziekliefhebbers komen volop aan hun trekken: op 11 plekken in de stad treden 70 artiesten op en het motto is "celebrate the new, all at once: danceable electro to introspective indie to international hip-hop."

Samen met vriend en collega-blogger Marvin van Whiteboxliving dompelde ik mij twee dagen onder in het feestgedruis (met een verblijf in een toepasselijk 'Art & Design Hotel') en genoten wij met volle teugen van al het moois en schoons dat er tijdens dit event te zien is.
Kijken, leren en genieten. Kijk je mee?






1. Werk van keramist Charly Bushoff (Design Perron). 2. en 3.  Dave Hakkens met 'Precious Plastic' (in resp. Sectie C en de etalage van De Bijenkorf). 4.  Dutch Design Academy Graduation Show: de 'Billy Baröck (gemaakt van Ikea Billy kasten) door Paulo Michaël de Vries. 5. Design Perron. 6. Ontwerper onbekend (helaas...).

Rekken en strekken (move it, move it...)

De Dutch Design Foundation (de organisatie achter DDW) koos dit jaar als thema 'STRETCH': "om zowel deelnemers als publiek te stimuleren om zich in te spannen en zich buiten zijn comfort zone te wagen." Aan het woord is Martijn Paulen, directeur van de foundation. "De wereld van vandaag is complex en er liggen grote uitdagingen. Ontwerpers hebben revolutionaire ideeën en innovatieve oplossingen voor de toekomst. Soms inspirerend, soms confronterend. Dutch design is in die zin yoga voor de hersenen. Rekoefeningen voor wie niet vast wil roesten."

De DDW was ook weer spraakmakend in het nieuws, omdat de organisatie zich richt op ontwerpen voor de toekomst. (Goed voorbeeld daarvan was het optreden van architect én DDW-ambassadeur Winy Maas met zijn 'Barbapapa-huizen' in De Wereld Draait Door van donderdag 19 oktober). Bij de DDW-presentaties ligt de nadruk traditiegetrouw op het (ontwerp-) experiment, vernieuwingen in design en vooral ook uitwisseling tussen diverse disciplines. Ook is er volop aandacht voor jong ontwerp-talent. Als altijd, kun je diverse eindexamen-presentaties van design-opleidingen bezoeken (kijk hiervoor op deze pagina van de DDW-site).

Wat mij tijdens mijn bezoek aan de DDW opviel, was de 'groene' kant van design. Inmiddels is het een cliché te denken dat ontwerpers zich alleen en vooral bezighouden met het bedenken van een nieuw, hip meubel. Dat is slechts een kleine tak van het ontwerp-vak. Ik zag tijdens de beurs een opkomende stroming van jonge ontwerpers die innovatie en radicale verandering op een creatieve manier vorm willen geven. Duurzame materialen en heel veel hergebruik en dan met name van de verschillende soorten plastics.





Het 'straatbeeld' op het Ketelhuisplein, Strijp-S met 1. 'People's Pavilion en 2. De trein van Morgen.
En die worstenbroodjes zijn "nie alleen voor Brabo's, he.....!"

100% beg and borrow

Met een optimistisch inslag wil DDW zelf ook bijdragen aan een circulaire- en CO2-neutrale samenleving, lees ik in een van de pers-berichten. Tijdens het festival staat er op het Ketelhuisplein (Strijp S) het zogenaamde People’s Pavilion: zijnde een knap staaltje probleemoplossend vermogen van ontwerpers. Het paviljoen is een centrale ontmoetingsplek waar geinteresseerden lezingen en debatten kunnen bezoeken. De architecten van Bureau SLA en de ruimtelijk ontwerpers van Overtreders W hebben het gebouw bedacht én gemaakt met 100% geleende materialen.
Nogmaals een citaat uit de pers-informatie: "(...) van leveranciers en producenten, maar ook van bewoners uit Eindhoven. Heipalen, houten balken, gevelelementen, glazen dak, plastic bekleding: alles is voor negen dagen geleend en wordt na afloop van de DDW weer heel en ongeschonden teruggegeven aan de eigenaren. Het People's Pavilion laat een nieuwe toekomst voor duurzaam en circulair bouwen zien."

Wat is Dutch Design...

that's the question en daar is moeilijk een definitie van te geven. Over de specifieke kenmerken van de Nederlandse industriële vormgeving zijn heel wat verhandelingen geschreven.
De eerste keer dat de term 'Dutch Design' opdook was in 1993 tijdens de Salone di Mobile in Milaan. Daar waren de ontwerpen die onder de 'koepel' van het Hollandse platform 'Droog Design' werden gepresenteerd dusdanig succesvol en populair dat het verzamelde journaille sprak over 'a new wave of Dutch design'. Et voilá! 
Maar wat zijn de kenmerken van die ontwerpen met die typisch Nederlandse signatuur*?  Iedereen is het er inmiddels wel over eens dat Dutch Design staat voor minimalistisch, grensverleggend, innovatief, baanbrekend en altijd met een beetje humor. Een goed voorbeeld van zo'n humorvolle benadering is het werk van Maarten Baas: (zie hieronder) zijn grappige, stapelbare stoelen voor Lensvelt ("Maarten Baas finally grows up") en zijn "Vet vaasje voor een vet plantje": een enorme 'kruik' met een mini cactus (geproduceerd door Cor Unum). Maarten Baas: always a smile on your face...

* In het televisieprogramma 'Kunstuur' van 15 oktober stelt presentator Lucas de Man dezelfde vraag aan een aantal sleutelfiguren in de Nederlandse ontwerp-wereld. Nog te zien bij NPO uitzending gemist.






1. Maarten Baas 'Vet Vaasje'. 2. Chaise Longue 'Alex' van gerecycled plastic ontworpen door (the master himself and king of pixelated design) Alessandro Mendini. 3. Uit de collectie 'Mexico' van Liselore Frowijn. 4. divers plaatwerk. 5. Bertjan Pot, 'Mask & Gloves', 2015 (TextielMuseum) in de Kazerne. 6. Fijn kookwerk bij 'Creative Chef' Jasper Udink ten Cate
Ook de organisatoren van de DDW hebben onder woorden gebracht wat zij onder Dutch Design verstaan. Zij zien de vormgeving-esthetiek als "de permanente weerslag van de cultuur en mentaliteit die kenmerkend is voor Nederland."
(Uit visie, missie en ambitie van DDW:) "We herkennen het oplossingsgerichte denken, het functionele, het humanisme, de vrijdenkers, de brutaliteit, de humor, de relativering, het eigenzinnige, het niet denken in hiërarchische barrières, het onconventionele. Maar ook de bereidheid om stakeholders (belanghebbenden, red.) serieus te nemen en te betrekken in de oplossing, in het creatieproces. Dutch design is een mentaliteit en verwijst niet per definitie naar een nationaliteit."

Dat dus.... 
Ik vind Dutch Design gewoon mooi.





1. 'krukken' en tafeltjes van Handmade Industrials. 2. VDMA at Kazerne Expo. 3.en 4. Maarten Baas. 5. impressie.
En je begrijpt, ik ben er nog lang niet klaar mee (500 foto's...!). Mijn bezoek aan de werkplaats en winkel (zeg maar gerust het hele 'woon-complex') van Piet Hein Eek verdient nog de nodige aandacht en ook alle 'kunst-gerelateerde" presentaties (waarvan ik er heel veel zag tijdens mijn bezoek) wil ik nog met je delen. 

Dus: wordt vervolgd...


-X-




Alle (iPhone 6) foto's: www.agreylady.nl (behalve deze hierboven: die maakte vriend Marvin bij Piet Hein Eek. 

Auto Post Signature

Auto Post  Signature